Πρόγραμμα ΜΔΣΘ

1. Στρατηγική Προγράμματος: κυριότερες προκλήσεις και πολιτικές ανταποκρίσεις

Η Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ), ένα Κράτος Μέλος (KM) της πρώτης γραμμής, ως νησί, δεν μοιράζεται κοινά σύνορα καθώς δεν ανήκει ακόμη στη ζώνη Σένγκεν. Εξαιτίας της τουρκικής εισβολής το 1974, η ΚΔ έχει χωριστεί από τότε παράνομα και της απαγορεύεται να ασκήσει έλεγχο στο 37% των εδαφών της, τα οποία υπόκεινται στον τουρκικό κατοχικό στρατό. Υπάρχει μια ουδέτερη ζώνη 180 χιλιομέτρων μεταξύ της γραμμής ανακωχής των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων και της Κυπριακής Εθνικής Φρουράς που ονομάζεται «Πράσινη Γραμμή», η οποία παρακολουθείται από τις Ειρηνευτικές Δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι πέραν του 70% της συνολικής εισροής εισέρχεται κατευθείαν από την Τουρκία ή μέσω των περιοχών οι οποίες δεν είναι υπό τον έλεγχο της ΚΔ, δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για παράτυπη μετανάστευση.

Αυτά οι μεταναστευτικές ροές που εισέρχονται στην ΚΔ μέσω των οδών αυτών πρόκειται να συνεχιστούν και να αυξηθούν όσο υπάρχουν περιοχές οι οποίες δεν υπόκεινται στον άμεσο έλεγχο της ΚΔ, ως επίσης σε συνδυασμό με τις πολιτικές και τις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις στην γειτονική περιοχή της Μέσω Ανατολής και την επακόλουθη μεταναστευτική πίεση.

Ο γενικός στόχος της ΚΔ, όπως καθορίζεται στη Στρατηγική της για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Συνόρων (ΟΔΣ) (Αύγουστος 2020), είναι η διασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου ελέγχου και προστασίας των εξωτερικών συνόρων και η διευκόλυνση της ομαλής συνοριακής διέλευσης. Η Στρατηγική της ΚΔ βρίσκεται υπό συνεχή παρακολούθηση ώστε να είναι πλήρως εναρμοσμένη με τις προτεραιότητες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των συστάσεων για τη διαχείριση των συνόρων που σχετίζεται με αναφορές (Αξιολόγηση Ευαλωτότητας Frontex, Αξιολογήσεις Σένγκεν, Ειδικές Συστάσεις Ανά Χώρα) και οποιεσδήποτε αναπτύξεις εθνικής πολιτικής.

Κεκτημένο της ΕΕ

Η ΚΔ, βάσει της Πράξης Προσχώρησης του 2003, έχει δεσμευτεί να εφαρμόζει πλήρως το κεκτημένο του Σένγκεν. Η ετοιμασία για την πλήρη ένταξη της ΚΔ στη Ζώνη του Σένγκεν βρίσκεται υπό εξέλιξη και υπάρχουν ακόμη εκκρεμότητες που πρέπει να επιλυθούν. Το Πρόγραμμα θα αξιοποιηθεί για να φιλοξενήσει οποιαδήποτε Αξιολόγηση Σένγκεν η οποία μπορεί να επιφέρει δημοσιονομικές επιπτώσεις στην ΚΔ.

Στόχοι της ΚΔ

Βάσει των στρατηγικών προτεραιοτήτων, τις Αξιολογήσεις Σένγκεν, τις Αξιολογήσεις Ευαλωτότητας και τις ενέργειες που εφαρμόστηκαν στην προγραμματική περίοδο 2014-2020, η ΚΔ στοχεύει στην επίτευξη των ακολούθων:

Βελτίωση του ελέγχου των συνόρων μέσω:
1. Της αποτελεσματικής επικοινωνίας με τα ΚΜ, της κατάρτισης προσωπικού, της αντικατάστασης/ αναβάθμισης υφιστάμενων υποδομών και της εγκατάστασης νέων τεχνολογιών.
2. Της βελτίωσης της ικανότητας για την πρόληψη και την έγκαιρη ανίχνευση των μεταναστευτικών ροών, των παράνομων συνοριακών διελεύσεων και της παράτυπης μετανάστευσης, μέσω της αναβάθμισης του διαθέσιμου ειδικού εξοπλισμού και των υποδομών και την διασφάλιση επαρκούς τεχνικής υποστήριξης.
3. Της βελτίωσης και υποστήριξης της χώρων υποδομής πρώτης υποδοχής και χωρητικότητας, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις της Ένωσης σχετικά με τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι μεταναστευτικές ροές.
Της ανάπτυξης των εθνικών υπηρεσιών/ συντελεστών (προσωπικό, κατάρτιση, εξοπλισμός, συστήματα ΤΠ) αντίστοιχων της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (FRONTEX).
Της αποτελεσματικής προσέγγισης των συστάσεων από τις Αξιολογήσεις Σένγκεν και τις Αξιολογήσεις Ευαλωτότητας ώστε να συνάδουν με το Κεκτημένο της ΕΕ (Στρατηγική ΟΔΣ, ανθρώπινο δυναμικό, κατάρτιση, έλεγχοι/ διαδικασίες/ παρακολούθηση συνόρων).
Της υποστήριξης της ανάπτυξης ενός ευρέος φάσματος εργαλείων ΤΠ βασιζόμενα στο κεκτημένο/ νομοθεσία της ΕΕ, τα οποία χρειάζεται να είναι λειτουργήσιμα όταν η ΚΔ γίνει μέλος του Σένγκεν.
Της ενίσχυσης των επιχειρήσεων και των ικανοτήτων έρευνας και διάσωσης μέσω κατάρτισης, αναβάθμισης/ αντικατάστασης του εξοπλισμού/ εργαλείων ΤΠ, σε συνεργασία με άλλα ΚΜ/ τρίτες χώρες.

Η εναρμόνιση της πολιτικής των θεωρήσεων με το Ευρωπαϊκό κεκτημένο αποτελεί προτεραιότητα για την ΚΔ. Ο κύριος στόχος είναι η βελτίωση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας των προξενικών της ικανοτήτων, καθώς και η διατήρηση ενός επιπέδου αποτελεσματικής επεξεργασίας των θεωρήσεων και η εδραίωση της προξενικής της παρουσίας, όπου είναι απαραίτητο, ώστε να συνάδει με τις απαιτήσεις του Σένγκεν στις διαδικασίες έκδοσης θεωρήσεων διαμονών μικρής διάρκειας.

Το Υπουργείο Εξωτερικών, που είναι υπεύθυνο για τα προξενεία και τις θεωρήσεις, έχει ήδη εφαρμόσει ένα σημαντικό μέρος του κεκτημένου του Σένγκεν σε ότι αφορά την κοινή πολιτική των θεωρήσεων. Εντούτοις, απομένουν να γίνουν πολλά ώστε η ΚΔ να εναρμονιστεί με τις απαιτήσεις Σένγκεν, για διευκόλυνση της νόμιμης μετακίνησης και της πρόληψης των μεταναστευτικών ροών και των κινδύνων για την ασφάλεια.

Κεκτημένο της ΕΕ

Το Πρόγραμμα θα αξιοποιηθεί για να φιλοξενήσει οποιαδήποτε Αξιολόγηση Σένγκεν η οποια μπορεί να επιφέρει δημοσιονομικές επιπτώσεις για την ΚΔ.

Συμβολή ΜΔΣΘ

Υποστήριξη της πολιτικής των θεωρήσεων και διαδικασιών μέσω της βελτίωσης των υποδομών, εργαλείων ΤΠ, ασφάλειας, προσωπικού, κατάρτισης, για διευκόλυνση της νόμιμης μετακίνησης και της πρόληψης των μεταναστευτικών ροών και των κινδύνων για την ασφάλεια, με τη βοήθεια του Προγράμματος.

2. Δυνητικοί δικαιούχοι στο πλαίσιο του μηχανισμού χρηματοδότησης ΜΔΣΘ

Οι δυνητικοί δικαιούχοι στο πλαίσιο του μηχανισμού χρηματοδότησης ΜΔΣΘ είναι οι σχετικοί δημόσιοι φορείς που έχουν εκ των πραγμάτων υποχρέωση να δημιουργήσουν και να ρυθμίσουν την πολιτική της ΚΔ σχετικά με τους τομείς που καλύπτονται από το Ταμείο. Στους άλλους πιθανούς δικαιούχους περιλαμβάνονται ακαδημαϊκά ιδρύματα, διεθνείς οργανισμοί, κοινωνικοί εταίροι και οποιοσδήποτε άλλος φορέας ο οποίος μπορεί να έχει αντίκτυπο στον τομέα της διαχείρισης των συνόρων, συμπεριλαμβανομένων των μεταναστευτικών ροών, της πρώτης υποδοχής και της πολιτικής των θεωρήσεων:

Ανεξάρτητες Αρχές

Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας
Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας

Ακαδημαϊκά και Ερευνητικά Ιδρύματα

Οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών

Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου
Συμβούλιο Προσφύγων Κύπρου

Διεθνείς Οργανισμοί

Άλλα ΜΚΟ/ σχετικοί φορείς

Οποιοιδήποτε ΜΚΟ/ σχετικοί φορείς που εμπλέκονται στην διαχείριση των μεταναστευτικών ροών σε σχέση με την πρώτη υποδοχή.